Het land van de duizenden stupa's

Onze vliegreis heeft een overstap op Bangkok. Hier worden we ondervraagd door een erg enthousiaste medewerksters van de VVV over onze belevenissen in Thailand. Als dank krijgen we een olifantenmagneet, jeej.
Onze eerste stop in Myanmar is Yangon. Tijdens onze taxirit vallen er al een aantal dingen op. Zo dragen de mannen rokken (en het staat ze nog goed ook), zijn de monniken in prachtig donkerrode gewaden gehuld en is er een groot gemis aan scooters. In de meeste Aziatische steden rijden er duizenden scooters, hier niet eens één. Een positieve verrassing blijkt dat de taxi nog betaalbaar is ook. Welkom in Myanmar.
Ons hotel zit in downtown, dit schijnt de leukste wijk te zijn van Yangon. Onze eerste indruk is vooral dat het erg druk en chaotisch is. Er rijden veel auto's en oude bussen, de marktkraampjes staan praktisch op de weg. Onze arme taxi-chauffeur heeft er z'n handen vol aan. Het volgende dat ons opvalt zijn donkerrood gekleurde vlekken op de straat. Eerst hechten we er verder niet veel aandacht aan, tot we weten wat het is. Bijna alle mannen in Myanmar kauwen op een gek goedje, we gaan er vanuit dan het pruimtabak is. Dit goedje spugen ze zonder enige schaamte op de grond, voilà rode vlekken.
In de avond gaan we op pad en worden we aangesproken door een meneer die een gezellig woordje Engels spreekt. Hij drukt ons op het hart dat de birmanese mensen graag helpen en aardig zijn, uit het hart en niet voor het geld. Hij leert ons een paar woordjes en raadt een restaurantje aan: Oriental house op 22th street. Hier eten we een heerlijke berg noodles. Als we in ons hotel zitten maken we kennis met nog iets kenmerkend voor Myanmar. Een power outage. De stroom valt uit, en dit schijnt normaal te zijn. (Dit zal ons de komende tijd nog vaker overkomen)
Na een lekker nachtje gaan we op pad door downtown. Downtown is praktisch gezien één grote markt. De stoepen worden vaak aan beide kanten begrenst door marktkraampjes en winkeltjes. Voeg daar een heleboel mensen bij, en het is nog een heel proces om door deze straten te lopen. Maar we kijken onze ogen uit. Downtown staat bekend om de oude koloniale gebouwen. Zo heb je de city hall en city court. In onze stadstour bezoeken we ook de Sula Pagoda - de eerste van velen. We relaxen even in een parkje met groot independence monument. Er lopen naast veel mannelijke monniken ook vrouwelijke rond. Deze zijn gehuld in roze gewaden. Het wordt al snel duidelijk dat we veel bekijks hebben met ons westerse uiterlijk. Myanmar is nog geen toeristische trekpleister, dus we zijn nog een soort van uniek. Na deze korte tour keren we terug naar ons hotel om te wachten op Robin die ons de komende weken komt vergezellen. Na zijn aankomst gaan we lekker lunchen en delen we al onze belevenissen en ervaringen. Vervolgens gaan we opzoek naar een wasservice. We worden geholpen door een Indische man die de weg zelf ook niet echt weet. Maar na een paar keer de verkeerde straat in gestoken zijn vinden we het uiteindelijk. Nu op naar de grootste bezienswaardigheid van Yangon, de Shwedagon Pagoda. Deze boeddhistische tempel is de grootste van Myanmar, al 2500 jaar oud en bedekt met bladgoud en edelstenen. Voor we naar binnen gaan moet ook Berend er aan geloven, hij moet een rok aan. De tempel is erg indrukwekkend en groot. Na een rondje en de nodige foto's nemen we een taxi naar de mall om daar wat te eten. In de avond spelen we nog wat potjes kaart, in gezelschap van een fles Myanmar rum. Waar we één euro vijftig voor hebben neer gelegd.
Deze ochtend zijn we getuige van de moderne aalmoesceremonie. Veel vrouwelijke monniken met kaalgeschoren hoofden en roze gewaden lopen alle winkels af en krijgen hier eten en andere giften. Wij zelf gaan op weg naar de circle train. De trein rijdt een rondje om de stad en zo krijg je een goed beeld van stad en omgeving. Vooral in de trein zien we wat van het leven van de locals. Verkopers lopen heen en weer door de trein met limoenen, eitjes, fruit en snoep. Vrouwen met kinderen, monniken en toeristen delen deze trein. Deze rit duurt drie uur en we zien genoeg. Arme wijken, markten en groene omgeving. Helaas begint het keihard te regen waardoor de luiken dicht gaan (er zitten geen ramen of deuren in deze trein) en onze uitzicht van ons ontnomen wordt. Het regent zo hard dat het op sommige stukken lijkt of we varen door het water. Het regent sowieso wel erg veel hier in Yangon, dit maakt de stad voor ons minder aantrekkelijk en het is te hopen dat er niet tijdens heel onze reis door Myanmar zoveel regen zal vallen. In de avond bezoeken we na het eten de Kosan bar in 19 Th street. Een gezellige straat met veel barretjes en restaurantjes. Ook hier worden de nodige kaartspelletjes gespeeld. Het wordt een gezellige, lange en memorabele avond.
Vandaag doen we vrij weinig, behalve uit brakken van de gezellige avond gisteren. We nemen een massage; maar deze gaat er hard aan toe. Er wordt zelfs over onze rug heen gelopen. In de middag rijden we met de taxi naar het busstation. Dit busstation is groter dan een gemiddeld dorp in Nederland. Wauw, niet te doen. We worden netjes bij onze maatschappij afgezet. De beste plaatsen worden uitgezocht en de trip kan beginnen. Met een nekkussen en een dekentje moet de nacht te overleven zijn. Helaas zijn er wat snurkende mensen aanwezig in de bus en zodoende worden de oordoppen ook uit de tas gehaald. Deze oordoppen beschermen ons niet tegen wat ons vroeg in de ochtend te wachten staat. Half 6 gaat namelijk opeens de muziek keihard aan, ik denk dat dit als wekker moet fungeren, nou het werkt. Een uur later worden we in een andere auto gezet en naar ons hotel gereden. Wat een service. Het stadje waar we verblijven is al een drukte van jewelste. Naar school fietsende kinderen, de handel op de markt en gekke wagentjes (kruizig tussen een tractor en vrachtwagen) rijden heen en weer. Helaas mogen we nog niet in onze kamer, dus aan onze moeheid toe geven heeft geen zin. We besluiten op pad te gaan. Nyaung Shwe is een klein dorpje, ook hier is het lichtelijk chaotisch, helemaal op de markt. Er wordt hier van alles verhandeld, vooral etenswaren. Als dak zijn er doeken gespannen, helaas voor Beer zijn deze doeken niet erg hoog gespannen en moet hij bukkend de markt over. Er rijden hier naast gekke wagentjes ook nog koetsen met paard en gekke busjes met hun motor buiten de auto. Wij zelf huren een fiets en gaan de omgeving verkennen. Deze omgeving is groen en bergachtig. De fietstocht moet dan ook niet onderschat worden, er zitten een paar aardige klimmetjes in. De mannen vechten een heftige strijd à la tour de France uit. Ik sukkel er rustig achter aan. Eindbestemming Khaung Diang, we beklimmen een berg en worden beloond met uitzicht over het Inle Lake. Een van de belangrijkste bezienswaardigheden van Myanmar.
Bij terugkomst mogen we onze kamer in, hier relaxen we met een filmpje.
Ons hotel heeft een perfecte plek uitgekozen voor het ontbijt. Op de vierde verdieping is een terras ontworpen waar je geniet van het uitzicht op het water met de vele bootjes en de groene uitgestrekte velden. Het ontbijt is trouwens ook erg lekker. Helaas wordt ons vandaag duidelijk waarom het gebied zo prachtig groen is; het is namelijk ook hier regenseizoen. Hadden we gister nog een prachtige dag met veel zon, was het vandaag redelijk deprimerend. Het Inle Lake op gaan met een bootje was dus niet een strak plan. Dus dan maar even chillen in de hotelkamer. Om niet onze hele dag weg te gooien besloten we een dagtripje naar Kakku te ondernemen. Maar aangezien het toerisme hier nog in zijn kinderschoenen staat, is een tour niet in een keer geboekt. Uiteindelijk nemen we een taxi, lekker privé en relax. Kakku is een klein dorpje in de bergen, verder niks bijzonders. Behalve dat er een park staat met meer dan 2400 stupa's.
In Taunggyi pikken we een gids op die de anderhalf uur durende rit met ons mee naar Kakku rijdt. Onderweg is er genoeg te zien, prachtige bergen, rijstvelden en groene weides. Maar we zijn erg blij als we in de verte de stupa's al zien rijzen. Het park bestaat uit roze en bruine stupa's met belletjes in de toppen, die heerlijke rinkelen in de wind. Na een heuse fotoshoot verlieten we het park, maar voor we de auto in stapten verscheen er een prachtige regenboog over de stupa's. Als een wiedeweerga foto's maken natuurlijk, helaas werd Robin zo enthousiast dat hij ietwat moeite had met z'n telefoon vast houden.
De dag die je wist dat zou komen is eindelijk hier. Vandaag gaan we eindelijk het Inle Lake op. Daar zijn we hier namelijk voor naar toe gekomen. We stappen in een gammel bootje met heerlijke tuinstoelen en gaan op pad. We hebben vandaag veel geluk met het weer, de boeddha's waren ons goed gezind. We varen de hele dag tussen de donkere wolken door en hebben kunnen genieten van vele zonnestralen. Het Inle Lake is een drukte van jewelste aangezien de locals dit stukje natuur in volle potentie gebruiken. Douche, kleren of scooter wassen, landbouw, vissen, winkeltjes en restaurants. We zien het allemaal. Alles gaat er alleen een tikje anders aan toe dan normaal. Het vissen gebeurd op traditionele wijze. Op een houten bootje roeien de locals met één been terwijl ze met het andere been hun balans moeten zoeken en hun visnet uit moeten gooien. Erg grappig om te zien. Na een aardig stukje varen over het breedste deel van het meer komen we aan in het eerste dropje: Nam Pan. Er staan hier vele houten huisjes op hoge palen. We zien hoe hier van lotusbloemen een sjaal geweven wordt en hoe sigaretten (met smaakjes) worden gemaakt. In een restaurant met uitzicht over het water nuttigen we onze lunch. Vervolgens stoppen we bij de Phaung Daw Oo pagoda. Uiteraard moeten de schoenen hier uit, erg jammer dat hier duiven gevoerd worden en alles onder de poep zit. We bezoeken ook een zilversmid waar ons verteld wordt hoe zilveren sieraden gemaakt worden. Van steen tot ketting, erg interssant. Als extra hebben we nog een tochtje naar het In Dein Village, waar vele stupa's staan uit de 17e eeuw. Via een lange gang komen we bij een pagoda, hier staan veel nieuwe stupa's, voor ons niets nieuws dus via een verwoekerd pad gaan we naar de vervallen stupa's. Erg mooi, de natuur neemt dit park weer terug. Zo stond er een tempel waar een boom door heen was gegroeid. Bij een andere was het dak ingestort waardoor de boeddha bedolven was onder het zand. We bezoeken ook de
Floating Garden. Hier kweken de locals op het water. Zo zien we tomaatjes en courgette planten die in grote rijen op het water drijven. De laatste stop is bij een groot houten klooster. Onderweg naar ons hotel zien we nog leuke witte en grote zwarte vogels voorbij vliegen. Een heerlijke dag waarbij we veel geleerd hebben over het leven hier.
Vandaag scheuren we door naar de volgende stop: Bagan. Bagan staan bekend om z'n honderden eeuwen oude tempels. Maar voordat we daar komen moeten we onze busrit zien te overleven. Onze chauffeur kan wel peper gebruiken, aangezien die niet harder rijdt dan 30 km/h. Ook worden er in elk dorpje mensen opgepikt en afgezet. We zijn wel is sneller aangekomen. Aangekomen in ons hotel rest ons niets anders dan avondeten en naar bed gaan.
Onze wekker staat namelijk om 04.15, zo kunnen we hopelijk van een mooie zonsondergang genieten. We stappen allemaal op onze stoere maar milieuvriendelijke e-bike en gaan op pad. Het blijkt nog een aardig karwei om in het donker de goede plek te vinden maar het lukt ons. We beklimmen de tempel en wachten tot de zon tevoorschijn komt. Zodra het licht het donker verdrijft komen er steeds meer toppen van tempels in zicht. Overal waar je kijkt steken ze door de bomen heen. Echt heel bijzonder! Nadat de zon helemaal op is gaan we wat tempels van dichtbij bewonderen. Op weg naar de eerste tempel gebeurd helaas het ondenkbare: Robins scooter houdt er mee op. Berend en ik rijden terug naar het hotel om hulp troepen in te schakelen. Niet veel later komt Robin achterop ook bij het hotel aan. Nu we hier toch weer zijn maken we gebruik van ons gratis ontbijtje. Nadat onze buikjes vol zitten blijkt de scooter van Robin weer gemaakt en gaan we weer op pad. We beginnen onze tocht. Ik de
Gaw Daw Palin Paya, dit lijkt net een wit Disney paleis. Nummer twee is de Yha Nuang Gyi tempel, in de tempel staat een mooie oude boeddha van steen. Totaal anders van de meeste gouden en glimmende boeddha's. Nummer drie is een absolute topper genaamd Ananda Phaya. Immens groot en zo prachtig! Net een suikertaart. Binnen deze tempel staat per windrichting een grote gouden(ja en glimmende) boeddha, in de muren zitten vele honderden kleine boeddha's verstopt achter glas. Deze tempel wordt nog volop gebruikt door de locals. Nummer vier is de That Byinnyu Paya. Deze is nog immenser dan de vorige. Een groot wit/grijs blok. Deze tempel zien we de komende dagen vaak terug in de verte aangezien hij niet alleen groot maar ook hoog is met gouden topjes
Vervolgens bezoeken we een tempel met vier torentjes, helaas weet ik de naam hier niet van. Een ander hoogtepunt is de Shwe San Daw pagode. Via een steile en never ending trap klimmen we naar de top. Hier worden we beloond met uitzicht over het hele park. Een hele bijzondere plek. De weg terug was een uitdaging, vooral voor de mensen met hoogtevrees. We zetten onze tocht door naar een grote en oude pagode, die in tegenstelling tot vele niet goud is geverfd maar gewoon van rood baksteen. We scooteren terug naar het stadje voor een lunch.
Na onze lunch bezoeken we een tempel die meer weg heeft van een spookhuis. We rennen snel weg en rijden naar de Hit Lo Minh tempel. Deze tempel is wederom groot en prachtig. Door naar hetKhay-min-Gba park, hier staat de toren van Pisa. Even verderop op een hoog platform staat een suikertaart tempel genaamd Shwe Gu Gyi. Via een kort bezoek aan de Maha Boohi tempel komen we bij de grootste tempel van Bagan: Dhammayangyi. Vooral de rit hier naar toe is hilarisch. Berend en Eobin ploeteren zich een weg door een weiland terwijl ik veilig via de normale weg ga. Aangekomen heerst het gevoel dat de tempel vooral van afstand indrukwekkend is. Met toeval komen we bij de Sulamani tempel. Deze tempel bevat mooie muurschilderingen. Weer uniek ten opZichte van de andere tempel. We eindigen bij een klein complex, we keren om, om bij de Shwe San Daw de zonsondergang te zien. Waar het tot nu toe bij alle tempels erg rustig was en nauwelijks toeristen te zien waren, worden hier tientallen tour bussen geleegd. Rustig is anders, en de zon gaat helaas ook achter de wolken. We houden het vandaag voor gezien. Het was echt een heerlijke dag en we hebben meer gezien dan we eigenlijk hadden verwacht. Via zanderige en stoffige weggetjes scooteren we van de ene tempel naar de volgende. Als we een bocht om kwamen doken er weer nieuwe tempels in onze zicht. Elke keer maakten we een planning, maar elke bocht bracht nogmaals nieuwe tempels. Eindstand we houden ons nooit aan de planning. Zijn we alle drie trouwens wel gewend. Tuktuks zijn hier vervangen door paard met wagen. En soms is het meer een uitdaging om mensen op je foto te krijgen dan geen mensen. Het weer was ook perfect: geen regen, zon maar niet te warm en een fris briesje. Een perfecte eerste dag dus.
Aangezien we onze positie met zonsopgang niet geweldig vonden besloten we nogmaals vroeg op te staan. Helaas is het te bewolkt, de lucht wordt nog mooi roze maar de zon zien we niet opkomen. We klimmen de tempel naar beneden en scheuren de laatste uurtjes nog wat rond. Dit keer nemen we het randje van het gebied. We rusten nog wat uit op onze kamer voor we met de bus doorreizen naar Mandalay. In de bus raak ik nog in paniek als m'n iPhone kwijt blijkt te zijn. Was nergens voor nodig, want die had ik veilig onderop in de achterbak gelegd; logisch toch?!
Bij aankomst in ons hotel worden we meteen gepamperd met een welkomstdrankje. Onze kamer is erg ruim en mooi, we krijgen zelfs een badjas en een heerlijk bed om even goed uit te rusten.
Ons iPhone gestres is nog niet voorbij wanneer Berend z'n oplaaddraadje breekt. Een nieuwe oplader blijkt niet zo snel gevonden. Samen met een taxi chauffeur rijden we door de stad opzoek naar een iPhone winkel. Uiteindelijk blijkt het defect in Berend z'n telefoon te zitten, we geven de telefoon af en halen hem s'avonds gerepareerd en volgeladen weer op.
Vandaag zijn we echt beroemd voor één dag. We worden de hele dag aangestaard, toegezwaaid, toegelachen en veelal gefotografeerd. Het is het eerste uur even gek maar daarna doen we maar gewoon mee en zwaaien we vrolijk terug. Op de uitkijktoren van het paleis wordt zelfs een hele fotoshoot gehouden. De rij is lang en de lol is groot. Vooral bij mij, aangezien ik mij slim heb gemaneuvreerd als fotografe en dus zelf de foto niet op hoef, deze is voor de heren. Helaas duurt dit niet lang als iedereen besluit dan maar selfies met me te nemen. Echt een gekke gewaarwording, dit blijft trouwens ons hele bezoek in Mandalay zo. Op onze fiets, net zo milieuvriendelijk trouwens, rijden we door Mandalay. We rijden langs het Shwenandaw Monastry, we hebben tijdens onze reis nog nooit zoveel kloosters gezien als in Myanmar. We bezoeken vervolgens de Sanda Muni tempel. Deze tempel bestaat uit meerdere spierwitte pagoda's. Ook hier wordt er ons gevraagd of we op de foto willen. We beginnen te begrijpen hoe vermoeiend het leven als beroemdheid is. Snel op de fiets door naar de Atumashi Kyaung en de
Shwenandaw Kyaung.
Save the best for last. Zo eindigen we vandaag boven op de Mandalay Hill. Maar voordat we boven van het uitzicht mogen genieten moeten we eerst 1729 traptreden omhoog. Boven hebben we een magistraal uitzicht over de stad en over de (natuurlijk) aanwezige pagoda's. De heren mogen weer op de foto, deze keer met een groep monniken. Komisch dat de rollen hier omgedraaid zijn, zo is het een soort van persoonlijke missie geworden om monniken quasi stiekem te fotograferen op mooie plekken. Als Berend en ik even uitrusten op een bankje is het juist precies andersom, en worden wij (niet echt stiekem) door monniken gefotografeerd. Nadat Berend praktisch aanbeden wordt door een monnik voor zijn lengte is het tijd om de klim naar beneden in te zetten.
De gekte is nog niet voorbij als we beneden zijn en weer op de fiets zitten. Een auto stopt naast mij en het raam gaat open om goed zicht te hebben. Wederom wordt er vriendelijk gezwaaid, maar gek blijft het wel.
Onze laatste volle dag in Myanmar ontdekken we de omgeving van Mandalay met een (privé)tour. Overigens ook de verbranden voeten tour. Hier in Myanmar moeten bij elke pagoda, stupa, klooster of tempel de schoenen uit. De tegels bij deze bezienswaardigheden waren vandaag bloedheet door de zon. Dus als gekken hupste we snel naar de schaduw. Maar dat terzijde. We waren op de 4 city tour.
We beginnen bij een gold leaf workshop. Hier is de nodige achtergrondinformatie nodig. In Myanmar bedekken ze boeddha's of stenen met bladgoud, dit is een belangrijk deel van hun religie. In deze workshop wordt het goud tot een dun blaadje bewerkt. Dit blijkt nog een arbeidsintensief werkje. Ze beginnen namelijk met een stukje goud en door hier lang en hard op te slaan met een hamer zal het uiteindelijk flinterdun worden. Als we vervolgens de Mahamuni Paya bezoeken kunnen we het plakken van bladgoud nogmaals bewonderen. Er staat hier een groot boeddhabeeld die elke dag groter en dikker wordt door het goud dat er wordt opgeplakt. Vrouwen zijn hier trouwens niet welkom. Vrouwen die toch willen bidden naar deze boeddha mogen dit naar een beeldscherm doen waar live beelden worden getoond. Na dit religieuze proces rijden we door naar Mingun waar ook het een en ander te bewonderen is. Zo beginnen we bij een prachtige witte pagoda genaamd Myatheindan. Na een rondje gaan we door naar de super grote Mingun bel. Dan door naar de immense tempel van Mingun. Deze raakte zwaar beschadigd tijdens een aardbeving, toch waagde wij ons er aan om via een lange trap een kijkje te nemen op deze tempel. Het uitzicht was prachtig en de voeten verbrand. Snel naar beneden en door naar de vele tempels op Sagaing Hill. We begonnen bij U Min Tonze, in een hal met vele boeddha's en spiegel mozaïek vlogen de zwaluwen om je oren. We klommen iets hoger op deze tempel en hadden prachtig uitzicht, overal waar je keek stoken gouden punten boven het groen uit.
De volgende plaats was Inwa, met een klein bootje werden we aan de overkant gedropt. Hier werden we met z'n drieën in een wagen geplaatst die werd getrokken door een paard. Een hobbelig maar uniek ritje. We begonnen bij een klooster, hier was zelf niet veel aan. Maar in een donkere kamer hingen en vlogen honderden kleine vleermuizen. Super leuk om te zien. Aangezien we niet ondergepoept wilden worden gingen we snel door naar het Yadana Hsemee Pagoda Complex. Een verwoekerd boeddha park. We zagen ook nog een hoge toren, waar we helaas niet op mochten en het Mahar Aung Mye Bon San Monastry, een groot klooster van steen. Met paard en wagen werden we terug gebracht naar de boot om met de auto naar de U Bein Brigde te rijden. Een grote teakhouten brug. Tijdens het lopen voelde het niet overal even stevig aan dus Beer en ik besloten ergens op een bankje veilig uit te rusten. Van uit rusten is geen sprake als twee monniken ons vergezellen. Ze spreken een aardig woordje Engels en we komen zo wat over elkaar te weten. Hij is zelfs bekend met wat Nederlandse voetbalspelers. Als Robin zich weer bij ons voegt gaan we er vandoor.
We eten voor de laatste keer met z'n drietjes. Want morgen vertrekken we naar Bangkok waar Robin blijft en waar wij doorvliegen naar Hong Kong

Zoals de titel al suggereert, staan er echt duizenden pagoda's / stupa's in Myanmar. Letterlijk op elke hoek, op elke bergtop en in elke stad is er een goud glimmende pagoda geplaatst. Er wordt in Myanmar veel waarde gehecht aan het geloof, en de uitingen hiervan maakt Myanmar echt bijzonder. Van de schitterende bouwwerken krijg ik persoonlijk echt geen genoeg. Rijdt je door de bergen zie je weer honderden traptreden omhoog gaan richting een pagoda. Klim je naar deze pagoda zie je op de berg nog minstens vier gouden punten. Je komt er echt niet omheen. Al met al was Myanmar echt een unieke ervaring.